fetih suresi ne demek?

Fetih Suresi (Arapça: سورة الفتح), Kur'an'ın 48. suresidir.¹ Sure, 29 ayetten oluşur.²

Maide Suresi'nden önce, Cum'a Suresi'den sonra indiğine inanılır. Sure, adını 1, 18 ve 27. ayetlerinde geçen ve "zafer, galibiyet" anlamına gelen "feth" kökünden almıştır.³ Surenin ilk ayeti, Müslümanların yakında kazanacağı zaferi, yani Mekke'nin Fethi'ni (630) işaret etmektedir. Surede başlıca Müslümanlar ile Mekkeli müşrikler arasında gerçekleşen Hudeybiye Antlaşması (628), cihat, savaştan geri kalan münafıklar ve Mekke'nin fethedileceği konu edilmektedir.⁴

Konusu ve içeriği

Fetih Suresi, İslam peygamberi Muhammed'e Hudeybiye Antlaşması (628) sonrasında beraberindekiler ile Medine'ye dönerken indiğine inanılmaktadır. İsmini ilk ayette geçen "feth" sözcüğünden almıştır. Bu kelime; zafer, ele geçirme, açmak ve yardım etmek gibi farklı anlamlarda kullanılmaktadır. Surenin Mekke'nin Fethi ile alakalı olduğu, onu müjdelediği düşünülmekte ve geleceğe dair bir haber olduğuna inanılmaktadır.⁵

Muhammed, Medine'de kurduğu devletin hem siyasi, hem askeri hem de peygamber olmasından ötürü dini lideriydi. Fetih Suresi, onun Medine'deki hakimiyetinin ikinci devresinde (628) nazil oldu. Daha önce İslam ordusu Bedir (624), Uhud (625) ve Hendek Muharebesi'nde (627) bulunmuştu ve Mekke'deki durumun tersine çevrilmesi isteniyordu. İşte böyle bir ortamda indiğine inanılan sure, açık bir şekilde Mekke'nin Fethi'ne yorumlandı.⁶ Suredeki ilk ayet de bu duruma imkân tanıdı.

Bazı kaynaklar, surenin sadece Mekke için değil, aynı zamanda Hudeybiye Antlaşması'na ve sonrasında yapılacak tüm fetihlere (Hayber gibi) esin kaynağı olduğuna yorumladı. Surede Müslümanlara güven verildiği, iman düşüncesinin kuvvetlendirildiği, inananlar için cennet ödülü ve tevhit inancı işlenmektedir. Sonraki ayetlerde inanmayanları bekleyen hâller, bedevi Arapların davranışları, Hudeybiye'de biat edenlerden Allah'ın duymuş olduğu hoşnutluk gibi konulara değinilir. Surenin son bölümünde ise Muhammed'in gerçek peygamber olduğu vurgusu ve onun Mescid-i Haram'a girdiğini işleyen rüyasının gerçekleşeceği belirtilir. Son iki ayette de Kur'an'ın evrenselliği vurgusu vardır.⁷

Surede İslam'ın barış ve anlaşma olgusunu desteklediği bildirilmektedir. Muhammed'in üç vasfından bahsedilerek peygamberliği tasdik edilir.⁸ Bazı kaynaklara göre Peygamber Muhammed, "Bu gece bana öyle bir sure indirildi ki, benim için dünyadan ve dünyadaki her şeyden daha kıymetlidir o." diyerek surenin ilk ayetini okuduğunu aktarmaktadır.⁹

Surenin ilk ayetleri

1: Şüphesiz biz sana apaçık bir fetih verdik.¹⁰

2: Böylece Allah, senin geçmiş ve gelecek günahlarını bağışlar, sana olan nimetini tamamlar, seni doğru yola iletir;¹¹

3: Ve Allah sana, şanlı bir zaferle yardım eder.

4: O, inananların imanlarını kat kat artırmaları için kalplerine huzur ve güven indirendir. Göklerin ve yerin orduları Allah'ındır. Allah, hakkıyla bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir.

5: Bütün bunlar Allah'ın; inanan erkek ve kadınları, içlerinden ırmaklar akan, içinde temelli kalacakları cennetlere koyması ve onların kötülüklerini örtmesi içindir. İşte bu, Allah katında büyük bir başarıdır.¹²¹³

6: Bir de, Allah'ın, hakkında kötü zanda bulunan münafık erkeklere ve münafık kadınlara, Allah'a ortak koşan erkeklere ve Allah'a ortak koşan kadınlara azap etmesi içindir. Kötülük girdabı onların başına olsun! Allah onlara gazap etmiş, onları lânetlemiş ve kendilerine cehennemi hazırlamıştır. Orası ne kötü bir varış yeridir!¹⁴

7: Göklerin ve yerin orduları Allah'ındır. Allah, mutlak güç sahibidir, hüküm ve hikmet sahibidir.¹⁵

İlişkilendirmeler

İslam dininde Allah ve din adına hareket edilerek İslam'ı yayma eksenli bir anlayış vardır. Savaşların kültürel ve dini etkileşimi bunun ana nedenidir. Özellikle Osmanlı İmparatorluğu'nun yükselişinde bu anlayışın etkili olduğu savunulur. Bu konuda Avusturyalı tarihçi Paul Wittek, Osmanlı İmparatorluğu'nun yükselişini gazi tezi ile yorumlar.¹⁶ Fetih Suresi de bu bağlamda değerlendirilmektedir ve savaşlardaki dinsel yöne etki ettiğine inanılır. Çanakkale Savaşı (1915) ve Türk Kurtuluş Savaşı (1919-1922) sıralarında evlerde, sokaklarda ve camilerde bu surenin okunduğu aktarılır. Sure, aynı zamanda çeşitli araştırmaların da konusu olmuştur.¹⁷